Woltyżerka ,najczęściej opisywana jako gimnastyka na koniu jest najbardziej artystyczną dyscypliną jeździecką. Wymaga ona niebywałej sprawności fizycznej od zawodnika, harmonii z ruchem konia, a przede wszystkim uczy pracy zespołowej. Konkursy rozgrywane są w kategoriach indywidualnych, pas-de-deux oraz drużynowych. Programy obowiązkowe i dowolne wykonywane są do podkładu muzycznego, który nadaje charakteru całemu występowi. Podstawowa forma woltyżerki uważana jest za trening uzupełniający dla osób rozpoczynających jazdę konną.

W krajach zachodnich już od dawna taki rodzaj gimnastyki uważany jest za nieodzowny element pomocniczy w drodze do sukcesu. Nawet wielcy mistrzowie skoków, ujeżdżenia i WKKW często ćwiczą woltyżerkę, poprawiając w ten sposób swój dosiad i równowagę na koniu.

Historia dyscypliny
Niektórzy upatrują początków woltyżerki w starożytnym Rzymie. Jedną z konkurencji podczas Igrzysk były akrobatyczne ćwiczenia na galopującym koniu. Inni widzą korzenie woltyżerki w popisach tanecznych na grzbietach byków w starożytnej Krecie. W każdym razie dowiedziono, że ludzie wykonywali akrobatyczne i podobne do tańca ruchy na galopującym koniu od ponad 2000 lat. Najprawdopodobniej ćwiczenia na koniu z łękami w gimnastyce sportowej pochodzą ze sportu woltyżerskiego. Współcześni woltyżerowie używają “sztucznego” konia do podobnych ćwiczeń, zanim jeszcze rozpoczną trening na koniu żywym.

Nazwa dyscypliny pochodzi z francuskiego słowa “La Voltige”, które utrwaliło się w czasach renesansu. Była ona wówczas jednym z elementów musztry jeździeckiej, a także ćwiczeniem zwinności dla rycerstwa i szlachty.

Konkurencję woltyżerki po raz pierwszy i ostatni (jak do tej pory) włączono do programu Igrzysk Olimpijskich w 1920 roku w Antwerpii. Później konkurencja ta była jedynie prezentowana jako dyscyplina pokazowa, m.in. w Los Angeles 1984 i w Atlancie w 1996 r.

Współczesna woltyżerka została ukształtowana w powojennych Niemczech jako sposób przygotowania dzieci do sportów konnych, ze względu na korzyści, jakie niesie ze sobą uprawianie tego rodzaju gimnastyki w jeździectwie.Po raz pierwszy drużynowe zawody w woltyżerce rozegrane były w Niemczech w 1963 r. Indywidualne rozgrywki przyszły nieco później podczas pierwszych mistrzostw Niemiec w roku 1986 r. W 1983 roku Międzynarodowa Federacja Jeździecka (FEI) uznała woltyżerkę za dyscyplinę oficjalną.

Zasady rozgrywania konkursów
Woltyżerka polega na wykonywaniu zróżnicowanych ćwiczeń akrobatycznych i gimnastycznych na galopującym koniu, w idealnej równowadze i w harmonii z jego ruchem. Koń porusza się na lonży po okręgu o średnicy 15m. Zespół składa się z ośmiu zawodników i jednego rezerwowego oraz lonżującego – czyli osoby prowadzącej konia.

W trakcie zawodów rozgrywane są dwa konkursy: konkurs obowiązkowy i konkurs dowolny. Program obowiązkowy składa się z siedmiu elementów : wskok, siad podstawowy, flaga, młynek, nożyce, stanie, flanka. Wszystkie kolejne ćwiczenia muszą być wykonane w przeciągu 8 minut i są oceniane przez zespół 3 lub 5 sędziów w skali punktów od 1 do10 (podobnie, jak w akrobatyce sportowej).

Program dowolny trwa 5 min i składa się z dowolnie wybranych ćwiczeń z podkładem muzycznym wykonywanych jednocześnie przez dwójki i trójki woltyżerów . W zależności od stopnia zaawansowania zespołu , ćwiczenia wykonywane są na galopującym lub stępującym koniu. Ocenie sędziów podlega skala trudności poszczególnych elementów, ich kompozycja , choreografia i wykonanie całości programu.